Umowa OC chroni posiadacza pojazdu przed samodzielnym naprawianiem ewentualnej szkody. Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia (art. 34 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK). Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela może być jednak różny. Dlaczego akurat zakres odpowiedzialności z umowy OC posiadaczy pojazdów wielofunkcyjnych był problematyczny?
Rozbieżności w orzecznictwie w sprawie zakresu odpowiedzialności z umowy OC posiadaczy pojazdów wielofunkcyjnych
I
Za pojazd wielofunkcyjny można uznać m.in. koparki, spycharki czy ciągniki z podpiętymi urządzeniami. Pojazdy te – jak sama nazwa mówi – spełniają wiele funkcji. Nie służą wyłącznie przemieszczaniu się. Sedno problemu stanowiło zatem rozumienie pojęcia „ruch pojazdu”. Początkowo było ono rozumiane szeroko. Ruchem pojazdu był każdy ruch, niezależnie od pełnionej funkcji. Decydującym czynnikiem była praca silnika. To znaczy, że jako „ruch pojazdu” kwalifikowało się używanie pojazdu w celu komunikacyjnym, jak też jako narzędzie pracy.
II
Z czasem podejście do tego sformułowania zaczęło się zmieniać. Pojęcie zaczęło się zawężać. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 8 września 2019 r. (IV CSK 292/18) i 10 października 2019 r. (I PK 137/18) wskazał na potrzebę odróżnienia funkcji, jaką pełnił pojazd w momencie powstania szkody. Przez „ruch pojazdu” rozumiano tylko taki ruch, który łączył się z funkcją komunikacyjną. Stanowisko to było niekorzystne dla poszkodowanych, którym zakłady ubezpieczeń odmawiały wypłaty świadczeń. Dotknęło to również posiadaczy pojazdów wielofunkcyjnych, którzy w przypadku odmowy wypłaty świadczeń przez ubezpieczycieli musieli samodzielnie naprawiać szkodę.
Uchwała Sądu Najwyższego
W związku z rozbieżnościami występującymi w orzecznictwie Rzecznik Finansowy wystąpił do Sądu Najwyższego z wnioskiem o rozstrzygnięcie zakresu odpowiedzialności z umowy OC posiadaczy pojazdów wielofunkcyjnych.
W dniu 14 stycznia 2022 r. Sąd Najwyższy (III CZP 7/22) wydał uchwałę o treści:
„Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wynikająca z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje szkody wyrządzone w wyniku pracy urządzenia zamontowanego w pojeździe także wtedy, gdy w chwili wyrządzenia szkody pojazd nie pełnił funkcji komunikacyjnej (art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – jedn. tekst: Dz.U. z 2021 r., poz. 854 w związku z art. 436 k.c.)”.
Sąd Najwyższy rozstrzygnął zatem kwestię zakresu odpowiedzialności z umów OC posiadaczy pojazdów wielofunkcyjnych w sposób korzystny dla poszkodowanych. „Ruch pojazdu” należy rozumieć jako ruch mający na celu przemieszczenie pojazdu, jak również ruch służący jako narzędzie pracy.
Zatem za szkodę wyrządzoną np. przez operatora koparki, towarzystwo ubezpieczeń będzie odpowiadało z tytułu zawartej umowy OC:
- w sytuacji, gdy szkoda powstanie w związku z ruchem tego pojazdu po drodze,
- w sytuacji, gdy szkoda zostanie wyrządzona w trakcie pracy koparki, np. gdy ktoś zostanie uderzony łyżką koparki.
_______________________________________
Zapoznaj się z innymi wpisami na blogu:
Zadośćuczynienie za błąd medyczny