Bankowość elektroniczna pozwala na korzystanie z szeregu udogodnień takich, jak przelewy internetowe, płatność kartą. Dostęp do pieniędzy chroniony jest różnymi zabezpieczeniami, niemniej jednak zdarzają się kradzieże. Powszechnie wiadome jest, że nie można podawać osobom nieuprawnionym kodu PIN karty, danych do logowania do konta itp. Niestety metody oszustów są coraz bardziej wyrafinowane i można paść ich ofiarą nawet pomimo ostrożnego zachowania.
Z niniejszego artykułu dowiesz się:
Czym jest nieautoryzowana transakcja płatnicza?
Zgodnie z art. 40 ustawy o usługach płatniczych – transakcję płatniczą uważa się za autoryzowaną, jeżeli płatnik wyraził zgodę na wykonanie transakcji płatniczej w sposób przewidziany w umowie między płatnikiem a jego dostawcą.
Transakcją płatniczą, o której mowa powyżej jest wpłata, transfer lub wypłata środków pieniężnych. Takie działanie jest autoryzowane, gdy została wyrażona zgoda na jego dokonanie. Brak zgody oznacza, że transakcja jest nieautoryzowana ze wszystkimi płynącymi z tego konsekwencjami. Zatem jeżeli ktoś uzyska dostęp do Twojego konta i wykona bez Twojej zgody przelew albo wypłaci bez Twojej zgody pieniądze z bankomatu, to taka transakcja jest nieautoryzowana. W takim wypadku można powiedzieć, że doszło do kradzieży pieniędzy z konta.
Jakich formalności należy dochować, by odzyskać pieniądze?
Jeżeli z konta bankowego znikną pieniądze wskutek nieautoryzowanej transakcji, musisz podjąć działania. Zasadą bowiem jest, że za nieautoryzowane transakcje na zasadzie ryzyka odpowiada bank. Należy więc powiadomić bank o stwierdzonych nieautoryzowanych, niewykonanych lub nienależycie wykonanych transakcjach płatniczych. Powinieneś to zrobić niezwłocznie (w pierwszej możliwej chwili) po stwierdzeniu takiej transakcji. Zgłoszenie to będzie nieskuteczne po upływie 13 miesięcy od dnia, w którym rachunek został obciążony.
Poza zgłoszeniem faktu kradzieży środków do banku, powinno się również złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do prokuratury.
Czy bank ma obowiązek zwrócić ukradzione z konta pieniądze?
Bank ma co do zasady obowiązek zwrotu kwoty nieautoryzowanej transakcji płatniczej. Musi to zrobić niezwłocznie, nie później jednak niż do końca dnia roboczego następującego po dniu stwierdzenia wystąpienia nieautoryzowanej transakcji lub po dniu otrzymania stosownego zgłoszenia. Zatem już następnego dnia po zgłoszeniu kradzieży środków z konta, bank powinien je zwrócić.
Bank nie zwróci pieniędzy, jeżeli:
- autoryzowano transakcję płatniczą (wyraziłeś na nią zgodę) lub
- zachodzą przesłanki odpowiedzialności po Twojej stronie (np. umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa nie zastosowałeś się do wymaganych środków bezpieczeństwa odnośnie do instrumentu płatniczego).
Zwrot pieniędzy nie nastąpi również w przypadku, gdy bank będzie miał
- uzasadnione i
- należycie udokumentowane
podstawy, aby podejrzewać oszustwo ze strony osoby zgłaszającej, że doszło do nieautoryzowanej transakcji.
W takim wypadku bank poinformuje o tym w formie pisemnej organy powołane do ścigania przestępstw (Policję, prokuraturę itd.), czyli złoży zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
Na tle powyższych przesłanek najczęściej dochodzi do sporu z bankiem. Niemniej jednak nie musisz wychodzić z założenia, że w sporze tym jesteś na przegranej pozycji. Ustawodawca przewidział bowiem, że to bank musi udowodnić, że:
- autoryzowałeś transakcję albo
- doprowadziłeś do niej umyślnie lub postępując rażąco niedbale.
Przy tym samo zarejestrowanie użycia instrumentu płatniczego nie jest wystarczające do uznania, że przesłanki te zostały wykazane. Jeżeli doszło do kradzieży, to bank musi wykazać, że nie zachowałeś należytej staranności.
PRZYKŁAD 1:
Dokonanie rejestracji polecenia przelewu w systemie bankowości elektronicznej samo w sobie nie dowodzi tego, że wyraziłeś zgodę na taki przelew, nawet jeżeli bank posiada dowód, że logowanie zostało uwierzytelnione (np. loginem i hasłem).
PRZYKŁAD 2:
Zarejestrowanie użycia PIN nie jest wystarczającym dowodem, że autoryzowałeś transakcję z wykorzystaniem karty płatniczej. Nie musisz dowodzić, że to nie Ty użyłeś karty i że nie wyrażałeś na to zgody, gdyż to bank musi to udowodnić.
Dla przypisania użytkownikowi odpowiedzialności za wykonanie nieautoryzowanej transakcji, konieczne jest udowodnienie jego umyślności albo rażącego niedbalstwa. Umyślność oznacza zamiar spowodowania transakcji nieautoryzowanej lub godzenie się, że taka transakcja zostanie zrealizowana.
PRZYKŁAD:
Wręczenie drugiej osobie karty i podanie jej numeru PIN.
Rażące niedbalstwo oznacza niezachowanie staranności elementarnej (minimalnej), którą powinna zachować nawet osoba mało rozgarnięta.
PRZYKŁAD:
Na skrzynkę pocztową przychodzi wiadomość e-mail z informacją o wygranej. Warunkiem jej odbioru jest podanie wszystkich danych karty (numeru CCV, daty ważności itp.). Podanie w odpowiedzi tych danych, można uznać za rażąco niedbałe, gdyż metoda oszusta nie jest trudna do zauważenia i nawet osoba mało rozgarnięta powinna wiedzieć, że nie może tak lekkomyślnie tych danych podawać.
Jednak podkreślenia wymaga, że bank nie będzie zwolniony od zwrotu pieniędzy w przypadku wszelkich innych działań, co prawda cechujących się niedbałością, ale nie w stopniu rażącym. Jeżeli dojdzie do kradzieży Twoich pieniędzy z konta, ale zachowałeś pewną staranność, bank powinien zwrócić Ci pieniądze. To znaczy, że ulegnięcie bardziej wyrafinowanej metodzie oszustwa nie powinno być przesłanką do zwolnienia banku z obowiązku zwrotu pieniędzy.
___________________________
Zapoznaj się z innymi wpisami na blogu:
Zakres odpowiedzialności z umowy OC posiadaczy pojazdów wielofunkcyjnych